Szachy to gra o wielowiekowej tradycji. Za jej kolebkę większość historyków uznaje Indie. Za najwcześniejszą formę gry zbliżonej do szachów przyjąć  należy „czaturangę” (połowa V wieku). W grze brało udział 4 uczestników, którzy początkowo grali przeciwko sobie. Później grano w parach. Armie „żółta”  i „czerwona”  przeciwko  armiom ” zielonej” i „czarnej”. O kolejności ruchów  decydował rzut wydłużoną  kostką o 4 cyfrach.

 

Gra w VI wieku w zmienionej postaci, jako „czatrang”, przeszła do Chin i do Persji gdzie powstała pierwsza książka opisująca zasady gry.

 

 

Arabowie w VII w. opanowali Persję i rozpropagowali grę zwaną teraz „szatranżem” na terenach przez siebie podbijanych.            W X- XI w. szachy dotarły do  Europy, poczynając od  Hiszpanii, Portugalii i Sycylii. Do Rosji szachy przedostały się prawdopodobnie wcześniej  bo już w VIII-IX w., bezpośrednio ze Wschodu. Polska poznała szachy w XII wieku. Ponoć grywał w nie Bolesław Krzywousty. Nie ustalono  jednoznacznie, jak znalazły się one  w Polsce, czy przywieziono je drogą morską, przeniesiono z Rosji, czy  też, podobnie jak do kilku innych  krajów Europy, szachy przywieźli  rycerze powracający z wypraw  krzyżowych. Umiejętność gry w szachy uznawana była za zaletę i  zyskała sobie wysoką rangę na  dworze królewskim.

 

 

W XV wieku ustaliły się nazwy i niezmienne   zasady ruchu bierek,  wprowadzono roszadę  rozszerzono zasięg  ruchów gońców, oraz zwiększono siłę królowej (hetmana), z jednego  ruchu na skos,do dowolnej liczby ruchów we  wszystkich kierunkach. W XVI wieku wprowadzono bicie   piona w przelocie i   przemianę pionów –  reguły gry  ostatecznie  przybrały formę  dzisiejszą.

 

 

 

W XIX w. rozpoczęto organizację  turniejów międzynarodowych. Pierwszy taki turniej rozegrano w Londynie w 1851 r. W 1924 r. utworzona została Międzynarodowa Federacja Szachowa Fide. Pierwszy międzynarodowy turniej kobiet odbyt się w 1927 r. w Londynie.

 

 

Szachy są planszową grą strategiczną znaną na całym świecie, w każdej kulturze czy cywilizacji. Nie ma kontynentu czy kraju, w którym ta gra nie byłaby  znana. O wpływie szachów na świat świadczy choćby  zwrot w języku polskim: „trzymać kogoś w  szachu.”   Wiemy, czym jest „patowa sytuacja”, słyszymy, że ktoś „wykonał roszadę” na jakimś  stanowisku. Mówimy, że ktoś jest czyimś „pionkiem w grze”. „Szachownica” to nie tylko plansza do gry w szachy, ale i ładny motyw graficzny.

 

Bibliografia

W.Litmanowicz. J.Giżycki, Szachy od A do Z, Warszawa 1986